عنوان کتاب: شهامت تدریس؛ سفری به دنیای درون معلم نویسنده: دکتر پارکر جی. پالمر مقدمه: دکتر نعمت‌الله فاضلی مترجم: نوگل روحانی ناشر: هوش ناب، ۱۴۰۰ تعداد صفحه: ۲۴۰ قیمت: ۹۶ هزار تومان کتاب شهامت تدریس، سفری به دنیا درون معلم اثر پارکر جی. پالمر با ترجمه نوگل روحانی و مقدمه‌ای از دکتر نعمت‌الله فاضلی توسط انتشارات هوش ناب به چاپ رسیده است. خبر انتشار این کتاب از همان آغاز با استقبال چهر‌ه‌های علمی و فرهنگی کشور مواجه شده است از این رو در اینجا نگاهی به محتوا و مطالب این کتاب می‌اندازیم و آن را برای علاقمندان معرفی می‌کنیم. پارکر پالمر نویسنده، استاد دانشگاه، فیلسوف و جامعه‌شناس شهیر امریکایی (متولد ۱۹۳۹)، کتاب شهامت تدریس را در سال ۱۹۹۷ نوشته که از آن زمان تا کنون سه نوبت ویرایش و ده‌ها بار تجدید چاپ شده است. گرچه این کتاب، اثری مشهور و پر فروش در سراسر جهان به شمار می‌رود اما برگردان آن به فارسی با تاخیری بیست ساله صورت می‌گیرد. پالمر به واسطه ایده‌هایش در این کتاب، موفق به دریافت چندین جایزه مهم و سیزده دکترای افتخاری شده است و جایزه «شهامت تدریس» و «شهامت رهبری» به نام او، سالانه توسط کمیسیون اعتباربخشی آموزش پزشکی امریکا، به مدیران موفق برنامه‌های آموزش رزیدنتی، اهدا می‌شود. پالمر در کتاب «شهامت تدریس» ایده‌هایی انقلابی دارد. او تحول و اصلاح نظام آموزشی را نه از دانش‌آموز و دانشجو نه از نظام و سازمان آموزش و نه از برنامه درسی بلکه از قلب و وجود معلم آغاز می‌کند. او معلم را در قلب امر آموزش می‌نشاند و از نقش و تاثیر بی‌بدیل و منحصر به فرد او سخن می‌گوید. وی معتقد است هیچ اصلاح واقعی در سیستم آموزش رخ نخواهد داد مگر اینکه ما توجهمان را معطوف به معلم کنیم و او را در مرکز دایره تعلیم و تربیت بنشانیم. او آموزش را در وهله نخست، امری وجدانی و درونی می‌داند امری که عمیقا با هویت، احساسات، افکار و باورهای معلم آمیخته است. معلم تدریس را نه از کتاب، نه از کلاس، و نه از هر عنصر بیرونی دیگر، بلکه از قلب خود آغاز می‌کند و آن را همچون تیری بر قلب دانش‌آموزان و دانشجویان نشانه می‌رود. البته پالمر بیان لطیف‌تری به کار می‌برد و از «رشته های ارتباطی» سخن می‌گوید؛ از رشته هایی که از قلب معلم بیرون می‌آیند و دور کلاس می‌پیچند و قلب و ذهن دانش‌آموزان و دانشجویان را در تار و پودی از عاطفه و اندیشه به هم می‌تنند و اگر چنین رشته‌هایی در کار نباشد آموزشی هم اتفاق نخواهد افتاد. اما معلم برای تاثیرگذاری ابتدا به یکپارچگی و بازسازی هویت خود نیاز دارد به انسجام بین زندگی درونی و بیرونی خویش و پیدا کردن ریشه پیوندهای خود با حرفه‌ای که برگزیده است. پالمر در فصل دوم، دست روی مفهومی آشنا یعنی فرهنگ ترس در نظام آموزشی می‌گذارد و نه تنها از ترس بین معلمان و شاگردان، اساتید و دانشجویان و کارکنان و مدرسان می‌گوید بلکه به ترس‌های درونی معلمان و دانشجویان نیز می‌پردازد که «ترکیب‌شان با هم دچار تصاعد هندسی شده و آموزش را فلج می کند.» در فصل سوم پالمر از رو به رو شدن با تناقض ها می‌گوید و از اینکه مدرس، هیچ چاره‌ای جز تن دادن به تناقضها و پذیرش آنها ندارد و اینکه رویکرد صفر و یکی به مقولات و مفاهیم ژرف، یعنی همان چیزی که در سیستم آموزش از ما خواسته می شو د ناممکن است « در مقابل هر گزاره صحیحی حتما یک گزاره غلط وجود دارد اما در مقابل هر حقیقت ژرفی، حقیقت ژرف دیگری نشسته است». مفهوم مهم دیگری که پالمر به آن می‌پردازد و آن را با وام گرفتن از «ریلکه» شاعر آلمانی زبان اهل چک، «تجلی ذات نهان» می نامد، مفهومی بسیار عمیق و فلسفی است که به مقابله با سلطه فرهنگ عینی‌گرا بر آکادمی می‌پردازد آن را ناتوان از شناخت حقیقت می داند شیٔ‌انگاری سوژه و قرار دادن آن تنها در مقام ابژه‌ای دور از دسترس، ما را ناتوان از برقراری ارتباط و نهایتاً ناتوان از شناخت می‌کند. او از این مفهوم برای طرح ایده آموزشی مهم دیگری، یعنی آموزش سوژه‌محور، بهره می‌برد. پالمر بهترین روش آموزش را نه دانشجو محور، نه معلم محور، بلکه سوژه محور می داند و معتقد است ما برای شناخت سوژه ها در هر زمینه و هر رشته ای به تشکیل «اجتماع حقیقت» نیازمندیم اجتماعی که به گرد حقیقتی ژرف و ناشناخته تشکیل می‌شود و سوژه را در محور قرار داده و با برقراری ارتباطی اشتراکی بین معلم، دانشجویان و سوژه، به شناختی توسعه‌یابنده از آن دست می‌یابیم شناختی که نه داعیه مطلق انگاری و نه نسبی گرایی دارد؛ بلکه به ماهیت اشتراکی، اجتماعی و تکامل یابنده دانش و شناخت، احترام می گذارد. پالمر همه جا، دغدغه پیوستگی و اجتماع دارد. از این رو گریزی نیز به روابط معلمان و اساتید با هم می‌زند و از پتانسیل برقراری پیوند و کمک گرفتن از یکدیگر برای پیشرفت و اصلاح و تحول، سخن می گوید و تدریس، پشت درهای بسته را نقد می کند و معلمان را به باز کردن در کلاس‌ها و شریک کردن یکدیگر در تجربه تدریس و یادگیری، تبادل نظر و انتقال تجارب فرا می‌خواند. در فصل آخر، پالمر از کسوت معلمی پیر و اندرزگو خارج می‌شود و ردای تحول خواهی و انقلابی گری می پوشد و معلمان را به تشکیل اجتماعات و جنبش های اصلاحات آموزشی فرا می خواند. معلمان و اساتید دانشگاه را دعوت می‌کند که نخست با یافتن انسجام درونی سپس پیوستن به همفکران خود و نهایتا راه انداختن گفتمان اصلاحات آموزشی در سطح وسیع جامعه، راه را برای تحولات و بازنگری‌های لازم در نظام آموزشی هموار کنند. پالمر، شهامت تدریس را با بیانی گرم و گیرا و از زبان معلمی با تجربه و عاشق نوشته است. معلمی که به رغم تمام مشکلات و سختی هایی که در زندگی شخصی و حرفه ای خود با آن مواجه است، صمیمانه به دانش آموزان و دانشجویان خود عشق می‌ورزد و برای آموختن آنچه خود می‌داند از هیچ تلاشی دریغ نمی ورزد. او معلمی را محتاج شهامت می‌داند، شهامتی برای عبور از فرهنگ ترس و گسستگی و ورود به وادی پیوند و اطمینان. شهامتی که برای پیدا کردن نقطه تلاقی امر شخصی و عمومی، پیوند امر عرفی و امر قدسی و تقاطع دنیای درونی و بیرونی معلم، حیاتی است. پارکر پالمراگر کنجکاوید دلالت‌های ایده‌های پالمر را بر نظام آموزشی و تجارب معلمان و استادان دانشگاه در ایران بدانید، مقدمه بسیار جالب و عمیق دکتر نعمت‌الله فاضلی در آغاز کتاب، کمک بزرگی خواهد بود. دکتر فاضلی، اهمیت درک نگاه پالمر به مقوله معلمی، تدریس و آموزش را از منظر وجودی و انسان‌شناسی در بستر سیستم آموزشی ایران با قلمی شیوا و خواندنی، تشریح می‌کنند. شهامت تدریس، کتابی است که شما را عمیقا به درون خویش می‌کشد و با ایده‌هایش درگیر می‌کند. اگر معلمید و تجربه معلمی در هر سطحی از پیش دبستان گرفته تا دانشگاه را دارید، پس از مطالعه این کتاب، دیگر همان آدم قبلی نخواهید بود زیرا پالمر توانسته شما را با خود از دنیای ترسناک تردید و تهدید به دنیای ایمن خودشناسی و خودباوری ببرد و شما را در پیوند با دیگرانی قرار دهد که به اندازه شما درگیر امر یاددهی و یادگیری‌اند یعنی دانش‌آموزان و دانشجویان‌تان، همکاران و جامعه‌ای که در آن زیست می کنید . تا با پیوند زدن وجودتان با یکدیگر، هویت و یکپارچگی معلمی را بازپس گیرید و خودتان را در قالب اجتماعی واحد و پشتیبان، متشکل و منسجم کنید و با شجاعت و شهامت از ترس‌ها و اضطراب‌های شغلتان عبور کنید و جلوه ای جدید به کلاس‌های درس مدرسه و دانشگاه بدهید. اگر مایل به تهیه کتاب باشید می‌توانید هنگام خرید از سایت انتشارات، از تخفیف اختصاصی ۱۵٪ سایت آموزمگ با کد amoozmag برخوردار شوید.