در هر کلاس درسی، دانش‌آموزانی با عملکرد بسیار بالا پیدا می‌شوند که موجب تحسین معلم‌ها و دیگر شاگردان هستند. راز موفقیت این دانش‌آموزان همیشه سوالی در ذهن همه بوده است. داگلاس بارتون1 و همکارانش بر اساس تحقیقات گسترده‌ای که در مدارس استرالیا، بریتانیا، افریقای جنوبی و امریکا، به این سوال پاسخ می‌دهد.
حدود 50 تا 90% دانش‌آموزان فکر می‌کنند که بهره هوشی آنها (IQ)، بیشترین تاثیر را بر نمرات آنها دارد. تحقیقات تیم بارتون نشان می‌دهد که حداقل 13 عامل دیگر بر موفقیت تحصیلی تاثیر دارند که میزان اثرگذاری آنها به مراتب بالاتر از هوش‌بهر است از جمله این عوامل، پشتکار و انضباط شخصی هستند. بنابراین اولین توصیه او به دانش‌آموزان این است: بیش از حد نگران آی‌کیوی خود نباشید!
یکی دیگر از نکاتی که دانش‌آموزان برای عدم موفقیت خود مثال می‌زنند این است که به اندازه کافی تلاش نکرده‌اند. مشاهدات تیم تحقیقاتی بارتون نشانگر این موضوع است که مشکل این دانش‌آموزان این نیست که به اندازه کافی تلاش نمی‌کنند بلکه به طور صحیح و موثر تلاش نمی‌کنند. بسیاری از دانش‌آموزان در طول سال تحصیلی حتی به مراتب بیشتر از دانش‌آموزان موفق کلاس، تلاش می‌کنند و درس می‌خوانند اما نکته اینجاست که این افراد به درستی نیاموخته‌اند که چطور درس بخوانند. بنابراین بخش بزرگی از دانش‌آموزان سخت‌کوش، تلاش بیهوده‌ای را صرف نکات غیرلازم می‌کنند و راهبردهای نامناسبی را برای تحصیل انتخاب می‌کنند. دانش‌آموزان موفق افرادی نیستند که بسیار درس می‌خوانند بلکه کسانی هستند که بلد هستند چطور درس بخوانند و از مهارت‌های مطالعه و یادگیری موثر و مفید استفاده می‌کنند.
یکی دیگر از وجوه تمایز دانش‌آموزان موفق با سایرین این است که این دانش‌آموزان به طور مکرر در طول دوره مطالعه، خود را می‌آزمایند. تنها 11% از دانش‌آموزان در طول مطالعه از خود امتحان می‌گیرند اما همین تعداد کم نیز به مراتب بیشتر از سایر همکلاسی‌های خود در یادگیری دروس موفق عمل می‌کنند. تحقیقات نشان می‌دهد برای ماندگاری اطلاعات در حافظه، مغز نیاز دارد که اطلاعات را مرتباً مورد بازخوانی و تمرین قرار دهد بنابراین تمرین مکرر، یادداشت‌برداری و مرور آنها، امتحان گرفتن از خود، خلاصه کردن و استخراج نکات کلیدی درس، همگی راه‌هایی برای تمرین و تکرار مطالب درسی هستند که به مغز کمک می‌کنند نکات اصلی و کلیدی را در خود حفظ کند و در موقع امتحانات اصلی درس، به کمک دانش‌آموزان موفق بیاید.
در آخر بارتون بر این باور است که برنامه‌ریزی صحیح و مناسب مهم‌ترین رمز موفقیت دانش‌آموزان خوب است. برنامه‌ریزی خوب به این معناست که طوری برای درس خواندن زمان‌بندی کنید که وقت کافی برای انجام کارهای جنبی مورد علاقه‌تان نیز پیدا کنید. انجام کارهای مورد علاقه، تفریح و سرگرمی به عنوان محرک و انرژی‌دهنده مغز برای تمرکز بیشتر روی یادگیری دروس اصلی عمل می‌کند و از خستگی و فرسودگی روان و ذهن جلوگیری می‌کند. بنابراین برای هر روزتان برنامه‌ریزی کنید طوری که جایی را هم برای پرداختن به علایق و کارهایی که دوست دارید، کنار بگذارید.
1. Douglas Barton