اگر بخواهیم صادق باشیم بسیاری اوقات فرصت یا حوصله آغاز یک مکالمه مفید و موثر را نداریم و ترجیح میدهیم سوالات از پیش تعیین شدهای همچون "امروز مدرسه چطور بود؟" را از فرزندانمان بپرسیم به این امید که خودشان بیشتر توضیح بدهند و ما را از زیر و بم آنچه در مدرسه گذشته مطلع کنند.
اما واقعیت این است که وقتی چنین سوالی میپرسیم احتمال اینکه فرزند ما پاسخ مناسب و مورد نظر ما را بدهد واقعا کم است. اکثر بچهها در مقابل چنین سوالاتی، پاسخهایی از قبیل " خوب بود"، "خبر خاصی نبود"، "همه چیز مرتب بود" میدهند.
سوالات ذیل به شما کمک میکند از فرزندتان در هر سنی، سوالات دقیقتری بپرسید و پاسخهای مناسبتری دریافت کنید:
1. به من در مورد لحظهای بگو که برای یاد گرفتن یک موضوع واقعا هیجانزده شدی؟
2. در مورد لحظهای بگو که در کلاس احساس گیجی و سردرگمی کردی.
3. وقتی به امروزت در مدرسه فکر میکنی، آیا چیزی هست که عمیقا تو را درگیر کرده باشد؟ آیا سوالی در ذهنت مانده که هنوز جواب نگرفته است؟
4. آیا لحظاتی بود که احساس ترس یا نگرانی کرده باشی؟
5. آیا امروز لحظاتی بوده که حس کردی مورد بیاحترامی از طرف شخصی قرار گرفتهای؟ در این مورد توضیح بده.
6. آیا لحظاتی بوده که حس کرده باشی یکی از همکلاسیهایت واقعاً هوای تو را دارد؟
7. آیا امروز اوقاتی بوده که حسابی به خودت افتخار کرده باشی؟
8. چطور است در مورد مکالمهای با دوستت که حسابی تو را خوشحال کرده صحبت کنیم.
9. آیا امروز با موضوع دشواری روبهرو شدهای؟
10. از چه چیزی در مورد امروز احساس رضایت داری؟
11. امروز چه چیزی را در مورد خودت یاد گرفتی؟
12. آیا امروز با موضوعی روبهرو شدی که دوست داشته باشی با هم در موردش مشورت و همفکری کنیم؟
13. چه برنامهای برای فردا خواهی داشت؟
14. آیا موضوعی هست که بخواهی قبل از خواب برای من بگویی تا احساس سبکی کنی؟
***
چند نکته در مورد نحوه سوال کردن
اینکه چه وقت و چطور این سوالات را بپرسیم در پاسخهایی که ممکن است دریافت کنیم بسیار موثر است. معلوم است که قرار نیست همه این سوالات را مثل یک لیست از پیش تعیین شده هر روز تکرار کنید. این سوالات تنها به عنوان کمکی به شما برای انتخاب صحیح نحوه مکالمه با فرزندتان پیشنهاد شدهاند و این شما هستید که باید بسته به شرایط و اتفاقاتی که ممکن است رخ داده باشد، از بین آنها انتخاب میکنید که چه سوالی مناسب چه زمانی است.
وقتی از فرزندتان در مورد روزش در مدرسه میپرسید، باید دقت کنید که تمرکز کافی داشته باشید موقع غذا پختن، تماشای تلویزیون یا کار با کامپیوتر وقت مناسبی برای آغاز یک مکالمه دو طرفه موثر نیست.
اگر پرسیدن در مورد مدرسه را به یک روال عادی زندگی بدل کنید، کمک میکنید فرزندتان با پیشبینی اینکه به زودی در مورد نگرانیها و مسائلی که با آن روبهرو بوده، فرصت صحبت و همفکری با شما را خواهد داشت، احساس آرامش بیشتری کند. و لازم نباشد برای آغاز یک مکالمه دشوار، استرس غیرلازمی را تحمل کند.