بهداشت روانی معلمان:

استرس و بی‌رمقی معلم

نتایج یک پژوهش جدید حاکی از آن است که 93 درصد از معلمان مقطع ابتدایی با سطوح بالایی از استرس مواجه هستند.

نتایج یک پژوهش جدید حاکی از آن است که 93 درصد از معلمان مقطع ابتدایی با سطوح بالایی از استرس مواجه هستند. محققان دانشگاه میسوری از معلم‌ها در مورد میزان استرسی که در شغل خود حس می‌کنند سوال نموده‌اند و اکثر پاسخ‌ها نشان‌دهنده میزان بالایی از بی‌رمقی و بدبینی است که بر احساس موفقیت و کارایی شخصی معلمان تاثیر منفی گذاشته است.

محققان همچنین اطلاعات دانش‌آموزان را در زمینه‌های مختلف از جمله نمرات و سایر مسائل رفتاری گردآوری کردند برای اینکه متوجه شوند چگونه شرایط و احساسات معلم‌ها بر عملکرد دانش‌آموزان نیز تاثیر می‌گذارد.

نهایتا پژوهشگران 7 درصد از معلمان را "سازگار" تعریف کردند که میزان پائینی از استرس و بی‌رمقی و میزان بالایی از انطباق با شرایط را دارند. از باقی معلمان که میزان بالایی از استرس را نشان میدادند 60 درصد در شرایط،  سازگاری بالا/ بی‌رمقی پائین، 30 درصد سازگاری و بی‌رمقی متوسط و 3 درصد انطباق پائین/ بی‌رمقی زیاد قرار داشتند که استرس بالای آنها همراه با ناتوانی در سازگاری و عدم دریافت حمایت منجر به افزایش سطح بی‌رمقی در آنها شده است.
 

بحران عاطفی
کیت هرمان سرپرست گروه تحقیق و استاد روان‌شناسی دانشگاه میسوری متوجه شدند که میزان بالای استرس گزارش شده در این پژوهش نشان می‌دهد که حرفه‌ی معلمی، بسیار پر استرس است. استرس معلمان معمولا از آنجایی نشئت می‌گیرد که آنها باید نه تنها با نیازهای تحصیلی دانش‌آموزان روبه‌رو شوند بلکه وضعیت عاطفی و روحی دانش‌آموزان نیز بر آن‌ها اثرگذار است. تعدادی از دانش‌آموزان که دچار بدرفتاری یا تندخویی هستند به سرعت می‌توانند انرژی روانی یک معلم در کلاس را تحلیل برند.

بر اساس گزارش سال 2013، 40 درصد از معلمان تازه‌کار حس می‌کنند که قادر به مدیریت کلاس درس نیستند و معلمان تازه‌کار و با تجربه هر دو اعلام کرده‌اند که مدیریت کلاس، بزرگترین مشکلی است که در طول سال تحصیلی با آن مواجه هستند. وقتی دانش‌آموزان به حمایت شدید عاطفی نیازمند می‌شوند، معلم‌ها نیز در نتیجه مراقبت از آنها با بحران عاطفی و آسیب روحی مواجه می‌شوند و این بهایی است که برای مراقبت از دانش‌آموزان می‌پردازند.

بحران‌های عاطفی مزمن ممکن است معلم‌ها را با احساس ایزوله شدن و تنهایی در مدرسه مواجه کند و این باور را در آنها تقویت کند که قادر نیستند به اندازه کافی موثر باشند. وقتی معلم‌ها با استرس مواجهند و قادر به سازگاری با آن نیستند، به طور ناخودآگاه بر روابط آنها با دانش‌آموزان تاثیرگذاشته و عملکرد تحصیلی و رفتاری دانش‌آموزان نیز افت می‌کند.

معلم‌هایی که با میزان استرس بالا و قدرت انطباق متوسط یا پائینی برخوردار بودند که حدود 33 درصد از جمعیت مطالعه شده را تشکیل می‌دهند، میزان بالایی از رفتارهای مخرب و آزاردهنده و بی‌توجهی به درس را توسط دانش‌آموزان در کلاس درس گزارش داده‌اند. دانش‌آموزان در کلاس‌های 3 درصد از معلمان که بالاترین میزان استرس و کمترین میزان انطباق را داشتند، نمرات ریاضی پائین تری را داشتند. بنابراین سلامت روانی معلم و دانش‌آموزان امری دوسویه و متقابل است.

 
بی‌رمقی اجنتناب‌ناپذیر نیست

اگرچه اکثر معلمان با سطح بالایی از بی رمقی مواجه هستند اما این مسئله اجتناب ناپذیر نیست و مدرسه می‌تواند نقش حیاتی در کاهش استرس ایفا نماید. حدود 60 درصد از شرکت کنندگان در پژوهش که تجربه استرس داشتند اعلام کرده‌اند که وقتی از طرف مدرسه مورد حمایت قرار می‌گیرند می‌توانند بر بی‌رمقی خود فائق آیند و هم از نظر عملکرد تحصیلی و هم رفتاری، قادر به برابری با وضعیت معلمان سازگار هستند.

مدارس با توجه به برنامه‌های حمایتی از معلمان قادرند نه تنها سلامت روانی آنها را تا حدود زیادی تامین نمایند بلکه می‌توانند با مسئله نامرئی ترک شغل معلمان نیز به درستی مواجه شوند. سالانه 16 درصد معلمان در امریکا مدارس خود را تغییر می‌دهند و یا به طور کلی از این شغل انصراف می‌دهند.

سه راهی که مدارس می‌توانند برای کمک به سلامت روانی معلمان انجام دهند از این قرارند:


فراهم کردن خدمات حمایتی: همچون کارگاه‌های مدیریت استرس، آموزش تمرینات آرامش‌بخشی و ...

فراهم کردن نظارت پیشگیرانه: برای تشخیص زودهنگام علائم بی‌رمقی و تلاش برای رفع آن به طور پیشگیرانه

ایجاد فضای حمایتی و قدردانی: گاهی معلمان حس می‌کنند از بابت عملکرد ضعیف دانش‌آموزان یا نمرات امتحانات مورد مواخذه و سرزنش قرار می‌گیرند بدون توجه به اینکه با چه محدودیت‌هایی از نظر منابع مواجه بوده یا علیرغم همه تلاش‌هایی که در جهت کمک به دانش‌آموزان نموده‌اند. بنابراین ایجاد جو حمایت و قدردانی از معلمان در مدرسه کمک می‌کند استرس شغلی تا حد زیادی کنترل شود و معلمان برای صحبت در مورد مسائل و مشکلاتشان با یکدیگر همفکری و تبادل‌نظر کنند.
 
نکته این است که برای بهبود عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان نباید از وضعیت معلمان غافل شویم اگر معلم‌ها از شرایط روحی و سلامت روانی مناسبی برخوردار باشند، تلاش بیشتر و تاثیرگذاری عمیق‌تری بر عملکرد درسی و ارتباطی دانش‌آموزان خواهند داشت.

منبع:

Terada, Y. (2018). Burnout Isn’t Inevitable. Edutopia

 

مقاله اختصاصی آموزمَگ (™AmoozMAG) | مجله تخصّصی آموزش
استفاده از این مطلب با ذکر نام
آموزمگ و لینک amoozmag.com بلامانع است.

مطالب پیشنهادی

نظرات

در زمینه‌ی انتشار نظرات مخاطبان، رعایت برخی موارد ضروری است:
-- لطفاً نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
-- «
آموزمَگ» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
-- «
آموزمَگ» از انتشار نظراتی که در آن‌ها رعایت ادب نشده باشد معذور است.
-- نظرات، پس از تأیید مدیر منتشر می‌شوند.

در پاسخ به