در کل میتوان آزمونها را به دو نوع کلی آزمونهای کوتاه پاسخ و آزمونهای تشریحی تقسیم کرد. آزمونهای کوتاه پاسخ، آزمونهایی هستند که سوالات مطرح شده در آنها به نوعی انتخاب شدهاند که پاسخهای کوتاه دارند و نیازی به نوشتن و تشریح موضوع نیست. در عوض آزمونهای تشریحی، با هدف بررسی و ارزیابی قدرت تفکر، تجزیه و تحلیل و نیز ترکیب آموختههای دانشآموزان، تهیه و اجرا میشوند. آزمونهای کوتاه پاسخ اغلب به ارزشیابی دادهها و اطلاعات میپردازند و با هدف ارزیابی دانش، تهیه و اجرا میشوند. از این جهت این آزمونها برای کلاسهای پرجمعیتی مناسبند که باید در کمترین زمان از بیشترین تعداد پاسخگران، امتحان به عمل آید. اغلب آزمونهای کوتاه پاسخ قابلیت تصحیح شدن توسط کامپیوتر را دارند به این ترتیب بر خلاف آزمونهای تشریحی که ارتباطی بین پاسخگر و آزمونگر از خلال نوشتهها و طرح ایدهها پدید میآید، در این نوع از امتحانها، رابطهای بین پاسخگر و آزمونگر وجود ندارد به طوری که یک ماشین نیز میتواند به طور خودکار نتایج آزمون را بررسی و منتشر کند.
معلمهای کمتجربه ممکن است بر این باور باشند که تهیه آزمونهای کوتاه پاسخ، بسیار سادهتر از آزمونهای تشریحی است، اما بالعکس، تهیه آزمونهای کوتاه پاسخ گاه بسیار دشوار است زیرا یک آزمون موفق، تکنیکهای خاص و نکات فنی پیچیده ای دارد، که تنها از طریق تجربه و مطالعه در طول زمان به دست میآید. گفته میشود که یک آزمونگر حرفهای تنها در طول روز میتواند بین هفت تا هشت سوال کوتاه پاسخ خوب و مناسب تهیه کند.
در این مجموعه نوشتار به بررسی چند روش آزمون کوتاه پاسخ و نقاط قوت و ضعف هر یک میپردازیم.
آزمونهای کوتاه پاسخ
سوالات تکمیلی: پر کردن جای خالی
Completion: Fill- in- the- blank
آزمونهایی که مبتنی بر تکمیل جای خالی با عبارات مناسب هستند، غالبا برای ارزیابی قدرت حافظه دانشجویان در به یادآوری دقیق اطلاعات، اصطلاحات، عبارات و یا نمادها به کار میروند. بهترین کاربرد آنها در سوالات ریاضی است که مراحل رسیدن به پاسخ مدنظر نیست و تنها تاکید روی نتیجه نهایی است. گاه ممکن است عبارت مورد نظر، چندین شکل قابل قبول داشته باشد از این جهت، تنها در صورتی کامپیوتر قادر به تصحیح پاسخنامهها خواهد بود که شما از قبل تمام شکلهای صحیح را که ممکن است دانش آموزان به کار برند، پیشبینی کرده و در برنامه وارد کرده باشید. در غیر این صورت ممکن است با وجود صحیح بودن پاسخ، جواب نوشته شده از نظر کامپیوتر غلط ارزیابی شود.
نقاط مثبت:
تهیه کردن آن ساده است.
توانایی به خاطر آوردن لغات، اصطلاحات و به طور کلی دانش را ارزیابی میکند.
امکان حدس زدن پاسخ را از بین میبرد.
میتواند مفاد درسی بسیاری را در یک بازه زمانی کوتاه بسنجد.
نقاط منفی:
سطوح بالاتر یادگیری را ارزیابی نمیکند.
بسیار ساختارمند و غیر قابل انعطاف است (پاسخ همه یا هیچ).
ممکن است نیاز به لحاظ کردن دستور زبان داشته باشد.
ساختن سوالات مناسب و روشن دشوار است.
ارزیابی نتایج آن به خصوص زمانی که بیش از یک شکل پاسخ صحیح وجود داشته باشد، مشکل است.
ساختن آزمون:
برای پاسخ به هر سوال 30 ثانیه تا یک دقیقه زمان در نظر بگیرید.
از کلمات دقیق و روشنی برای سوالات استفاده کنید.
تنها کلمات کلیدی را تبدیل به جای خالی کنید.
کلمات کلیدی را تنها از وسط یا انتهای یک جمله یا عبارت تبدیل به جای خالی کنید نه از ابتدای آن.
سعی کنید طول و تعداد کلمات تمام سوالات تقریبا یکسان باشد.
برای تسهیل تصحیح پاسخنامهها، تمام جاهای خالی را به صورت ستونی در راست و یا در چپ سطر سوالات قرار دهید
از لحن کلام یا زبان ناآشنا برای سوالات استفاده نکنید.