اگر از آن دسته آدمهای خوشبختی هستید که به خاطر همهگیری ویروس کرونا، خانهنشین شدهاید و مجبور نیستید برای امرار معاش یا فعالیتهای مختلف بیرون بروید، در این صورت نگران تعطیلی مراکز آموزشی نباشید شما حتما میتوانید جای خالی مهدکودکها و مراکز پیشدبستانی را برای فرزندتان پر کنید.
کودکان در سنین پیش از مدرسه، از طریق حواس پنجگانه خود دنیا را جستجو میکنند. کنجکاوی بی حد و حصر آنها با سوال کلاسیک «چرا؟» و یک علامت سوال بالای سر همیشه دنبالشان میکند. دایره لغات آنها به سرعت افزایش مییابد، آنها عاشق داستانها و استفاده از قوه تخیل هستند. موقع بازی کردن، بهتر از هر زمان دیگری آمادگی یادگیری دارند و میتوانند با خلاقیت راه حل مسائل را پیدا کنند.
اما این کافی نیست که آنها را به حال خود رها کنیم تا خودبخود بزرگ شوند و بیاموزند. در اینجا چند پیشنهاد و راهکاری که والدین میتوانند برای آموزش کودکان در خانه استفاده کنند، مطرح شده است:
زبانآموزی در خانه
بهترین و موثرترین راه برای زبانآموزی به کودکان، سادهترین راه است، یعنی حرف زدن و گوش دادن! حتما لازم نیست برای آموختن زبان، فعالیتهای کلاسهشده و مشخصی را انجام دهید، صحبت کردن با کودک در مورد موضوعات مختلف دایره لغات او را گستردهتر میکند. گوش دادن به دیدگاههای او نیز مهارتهای استفاده از زبان کودک را تقویت میکند. اما اگر همچنان مایل هستید مهارتهای پیشرفتهتری را هم در کودکان تقویت کنید، میتوانید در مرحله بعد برایشان بخوانید. قصهخوانی و داستانگویی چه به صورت شفاهی و چه از روی کتابهای داستان فعالیت مفرح و بسیار آموزندهای است که نه تنها دایره لغات کودک را افزایش میدهد و دستور زبان را به صورت غیرمستقیم آموزش می دهد بلکه تخیل و خیالپردازی کودکان را هم به کار میاندازد.
کتاب خواندن میتواند هم «برای کودک» و هم «با کودک» باشد. کتاب خواندن برای کودک، میتواند توانایی کودک را برای دنبال کردن داستان از طریق تقویت مهارتهای گوش دادن، توجه و تمرکز ارتقاء دهد. اما لازم نیست همیشه کودک، شنونده باشد. میتوانید کتاب را به دست او بدهید و از او بخواهید آن را برای شما بخواند. البته که از کودکان زیر ۶ سال انتظار نمیرود، حروف و کلمات را بخوانند. هدف این است که با توجه به تصاویر کتاب یا با استفاده از حافظه خود داستانی را که قبلا شنیدهاند، تعریف کنند. ممکن است کودکان شما را با خلق داستانی کاملا جدید و متفاوت، شگفتزده کنند.
مهارتهای نوشتن هم بخشی از آموزشهای پیشدبستانی است. یک ماژیک یا مدادشمعی به دست کودک زیر ۵ سال بدهید و او زا آزاد بگذارید تا خطخطی بکند و نقاشی بکشد. این کارها هم جالب است و هم مهارتهای دستورزی و هماهنگی چشم دست را در او تقویت میکند. اما برای کودکان پنج و شش ساله میتوانید تکالیف سنگینتری را هم در نظر بگیرید به جای مداد شمعی و پاستل، کودک را با مداد و مدادرنگی درگیر کنید. ابتدا از اشکال ساده هندسی شروع کنید و از او بخواهید آنها را رنگ کند، دور آنها را پررنگ کند و مرحله به مرحله تشویقش کنید تا از خط بیرون نزند و خطوط را دقیق و درست رسم کند. به مرور شاید بتوانید از کتابهای آموزشی کار و تمرین برای تقلید شکل حروف نوشتاری نیز بهره بگیرید.
آموزش ریاضی در خانه
مهارتهای درک و استفاده از ریاضی یکی از ارکان اصلی آموزش پیشدبستانی است. ریاضی در زندگی روزانه جاری است کافی است به روتینها و الگوهای تکرار شونده روزمره، توجه کنید. تمام فعالیتهای روزانهای که کودک با نظم مشخصی از صبح تا شب انجام میدهد در واقع مفهوم ترتیب و تقدم و تاخر را به کودک می آموزد. دستهبندی اسباببازیها، بلوکهای خانهسازی، لگوها، عروسکها و ماشینها همگی مفهوم طبقهبندی و مجموعه را به کودک میآموزد. چیدن اسباببازیها با نظم مشخص مثلا از کوچک به بزرگ یا بر اساس رنگ و شکل، مفاهیم اولیه شمارش، ارزش اعداد و اشکال هندسی را به کودک یاد میدهد.
آموزش علوم در خانه
کودکان، دانشمندان بالفطره هستند. کنجکاوند، سوالات زیادی دارند و دوست دارند جهان اطرافشان را جستجو کنند. لازم نیست یک دانشمند یا معلم علوم باشید تا بتوانید به کودکتان علوم یاد بدهید. همین که به کودکان فرصت جستجو و آزمایش بدهید کافی است. اجازه دهید آزادانه در باغچه خانه، خاکبازی کند، گلها و گیاهان را وارسی کند، به دنبال خانه زنبورها و رد کرمها بگردد. بالا رفتن یک کفشدوزک از ساقه کلی را نگاه کند و دنبال سوراخ لانه مورچهها بگردد. آببازی، خشک شدن زیر آفتاب، استفاده از ذرهبین و لمس چیزهای مختلف در حیاط خانه یا در محوطه پارک یا زمین بازی همگی فرصتهایی برای یادگیری علوم هستند.
اگر امکان بیرون رفتن از خانه را ندارید خصوصا اگر به خاطر شیوع بیماری، خانهنشین شدهاید به کودک فرصت دهید در خانه با اسباببازیهای مختلف سرگرم باشد. اگر خواست وسیلهای را از هم باز کند و دوباره سر هم کند. یک لگن آب در حمام و چند اسباببازی به وزنهای مختلف میتواند مدتها کودک را سرگرم غرق کردن اسباببازیهای شناور کند. کار با رنگ و صداها نیز جنبههای هنری علم است. در اختیار قرار دادن چند کتاب علمی از زندگی حشرات و حیوانات یا دیدن مستندها و برنامههای تلویزیونی در مورد حیات وحش و طبیعت از طریق اینترنت هم راهی برای علاقمند کردن کودک به یادگیری علوم است.
شاید مدرسه و مهد تعطیل باشند اما آموزش و یادگیری تعطیل نیست.