چرا دانش‌آموزان تقلب می‌کنند؟

سالهاست که معلمان، مدیران و سیاستگذاران نظام آموزشی در سراسر جهان درگیر پدیده تقلب هستند اما پیش از آن شاید این سوال مطرح باشد که تقلب تا چه میزان شیوع دارد؟ در سال 2012 مرکز اخلاقیات جوانان وابسته به موسسه جوزفسن گزارشی را منتشر نمود حاکی از آن که بیش از نیمی از دانش‌آموزان در مدارس از تقلب در امتحانات استفاده می‌کنند. همچنین حدود 74% از آنها نیز تکالیف همکلاسی‌هایشان را رونویسی می‌کنند. همچنین تحقیقی از هفتاد هزار دانش آموز دبیرستانی از سال 2002 تا 2015، نشان داد که 58% دانش‌آموزان در مقالات خود سرقت ادبی کرده و 95% از آنها به نحوی تقلب می‌کنند.

با این میزان از گستردگی، حال این سوال مطرح می‌شود که چرا دانش آموزان تقلب می‌کنند؟ بر اساس یافته‌های محققان و روان‌شناسان، دلایل تقلب متعدد و متنوع هستند با این حال آموزشگران در تلاش هستند دلایل و عوامل ایجادکننده این پدیده را کشف و برای رفع آن راهکارهایی را به‌کار برند.
 
توجیه تقلب:
این طور نیست که دانش‌آموزان ندانند تقلب، کار نادرستی است بلکه مسئله این است که آنها خود را از نظر اخلاقی توجیه کرده و محق می‌دانند. دکتر دیوید رتینگر، استاد دانشگاه مری واشنگتن و سرپرست گروه تحقیق در این زمینه، بر این باور است که دانش آموزان خودپنداره‌ای مبتنی بر باور به نظام اخلاقی صادقانه برای خود می‌سازند اما تقلب کردن را به عنوان استثنایی که قاعده را زیر سوال نمی‌برد، تصور می‌کنند و سعی می‌کنند با انواع استدلالات این عمل نادرست را توجیه کنند.

برخی از آنها تقلب می‌کنند زیرا نمی‌توانند ارزش کار یا تکلیفی که برایشان معین شده است را درک کنند برای مثال وقتی دانش آموزان با تکالیف حجیم، مفصل و سنگین مواجه می‌شوند نمی‌توانند درک کنند که چرا باید این همه کار را انجام دهند و دست به رونویسی می‌زنند. یکی از دانش‌آموزان در این‌باره می‌گوید" وقتی هیچ تفکر انتقادی در بین نباشد و تنها وظیفه تو به عنوان دانش‌آموز انجام تکالیف سنگین و رونویسی از کتاب باشد، معلوم است که تلاش می‌کنی این کار را برای خودتر سبک‌تر و رنج آن را کمتر کنی".

اما دانش‌آموزان حتی در مورد تکالیفی که ارزش و اعتبار آن را هم درک می‌کنند، دست به تقلب می‌زنند. بسیاری از دانش آموزان موفق که تحت فشار زیادی برای گرفتن نمرات عالی و کمالگرایی بیش از حد هستند، نیز برای بالا بردن نمره خود در یک امتحانی که ماه‌ها برای آن زحمت کشیده‌اند، به تقلب رو می‌آورند. به طوریکه حاضر نیستند حاصل ماه‌ها تلاش و درس خواندن خود را بابت یک چند سوال امتحان یا یک تکلیف سخت‌گیرانه هدر دهند.

همچنین تحقیقات نشان می‌دهند دانش‌آموزانی که معمولا از بابت هوش و استعداد خود و نه از بابت ارزش کاری که انجام داده‌اند مورد تشویق قرار گرفته‌اند، نیز برای حفظ جایگاه و تصویری که از آنها ساخته شده است و کم کردن فشار روانی و اجتماعی ناشی از آن، به تقلب روی می‌آورند.
 
بخشی از مراحل رشد:
طبق پژوهش‌های انجام شده، نوجوانان بیشتر از سایر مقاطع سنی، در معرض استفاده از تقلب هستند. نوجوانان احتمالا به سبب عوامل بیولوژیک و روانی، بیش از کودکان دبستانی و دانشجویان در دانشگاه، مترصد درگیر شدن در رفتارهای پرخطر، نتایج پیش‌بینی نشده و ریسک کردن برای استفاده از تقلب هستند. نوجوانان معمولا کمتر از سایر برهه‌های سنی، به عواقب کارهایشان فکر می‌کنند و از همین رو، خطرپذیری و انجام رفتارهای پرخطر در این مرحله سنی بیشتر است. نوجوانان اغلب مایلند جرأت و جسارت خود را به رخ دیگران بکشند و از همین‌رو حتی در صورتی که انجام تقلب برایشان عواقب بدی نیز داشته باشد، همچنان مایل به انجام آن هستند و معمولا با دوستانشان شرط‌بندی می‌کنند که قادر خواهند بود از این مسئله، قسر در روند.

همچنین تقلب معمولا در بین جوانان شایع‌تر است و به عنوان یک رفتار اجتماعی پذیرفته شده است. در تحقیقی که بین سالهای 1959 تا 2002 در آکادمی نظامی امریکا صورت گرفته بود نشان داد که دانش‌آموزان/دانشجویان در محیط‌هایی که تقلب در آنها پذیرفته است و با سخت‌گیری کمتری مواجه می‌شود، تحت فشار همسالان قرار می‌گیرند به طوریکه تقلب نکردن برای آنها به مراتب سخت‌‌تر از تقلب کردن شده و منجر به از‌ دست‌رفتن جایگاه اجتماعی بین دوستان می‌شود. به طوریکه "نه گفتن" به دوستانی که درخواست تقلب دارند، بیش از تحمل فرد سخت می‌شود و این دور باطل، آغاز و تقویت می‌شود.
 
تکنولوژی: تسهیلگر
امروزه دسترسی گسترده به تلفن‌های هوشمند و کامپیوترهای شخصی، گستره وسیعی را برای دانش‌آموزان فراهم آورده است تا بتوانند در کمترین زمان ممکن پاسخ سوالات، تکالیف و امتحانات را به دست آورند. از طرف دیگر به عقیده لیز راف، معلم زبان انگلیسی دبیرستان گارفیلد در لوس آنجلس، دانش آموزانی که از شبکه‌های اجتماعی مجازی استفاده می‌کنند، به میزان بیشتری از سرقت ادبی در تکالیف و مقالات خود استفاده می‌کنند به عقیده این معلم، این دانش‌آموزان از آنجایی که به همرسانی، بازنشر و استفاده از آثار و سخنان دیگران در شبکه‌های اجتماعی عادت کرده‌اند، تصویر به کلی متفاوتی از مالکیت معنوی افکار و آثار دارند و مالکیت عکس، فیلم و نوشته را پدیده ای سیّال و غیرانحصاری تلقی می‌کنند. وقتی در مورد ارتکاب سرقت ادبی در مقالاتشان به آنها تذکر می‌دهید نمی‌توانند تفاوت آن را با آنچه هر روز در شبکه‌های اجتماعی انجام می‌دهند، به خوبی متوجه شوند.

یافته‌های پروفسور دانلد مک کیب از دانشگاه راجرز نیز نشان می‌دهد که 60% از دانشجویانی که از تکنولوژی دیجیتال برای تقلب و سرقت ادبی استفاده می‌کنند، حتی ارتکاب این عمل را تقلب تلقی نمی‌کنند و برعکس از آن به عنوان یک روش مناسب و موثر برای انجام تکالیف نام می‌برند. 
 
آنچه مسلم است آن که تقلب به شیوه‌های سنتی و مدرن آن همواره بخشی جداناپذیر از هر نظام آموزشی بوده و هست. آنچه به معلمان و اساتید در روبه‌رو شدن با این پدیده کمک می‌کند، مطالعه و درک عواملی است که دانش‌آموزان و دانشجویان را به سمت تقلب سوق می‌دهد زیرا تا زمانی که عوامل انگیزه‌بخش جوانان برای مبادرت به تقلب به خوبی شناخته نشود، با تهدید و تنبیه نمی‌توان تقلب را مهار کرد.

Simmons, Andrew. (Apr 2018). Why Students Cheat and what to do about it. Edutopi